Huidig tuchtrecht

Op dit moment hebben de brancheverenigingen allemaal hun eigen loket waar klanten terecht kunnen indien zij een klacht hebben over een makelaar/taxateur of bouwkundig keurder. Is een makelaar/taxateur lid van de NVM dan kunnen opdrachtgevers hun klacht melden bij de Geschillencommissie Makelaardij of de NVM Tuchtrechtspraak. Klanten van een makelaar/taxateur die aangesloten is bij VBO kunnen een klacht voorleggen aan het Tuchtcollege Makelaardij Nederland (TCMNL) en klachten over het handelen of nalaten van een makelaar/taxateur of bouwkundig keurder die aangesloten is bij Vastgoedpro kunnen worden voorgelegd aan de Tuchtcommissie Vastgoedpro en Keurmerk Vakkundig Gekeurd.

Nieuw tuchtrecht

Door de tuchtrechtspraak gemeenschappelijk te organiseren kan een klager (bedrijf of consument) straks terecht bij één loket. Dit moet leiden tot een toegankelijkere, gelijkwaardigere, eenduidigere en onafhankelijkere klachtbehandeling.

De organisatie en uitvoering van het gezamenlijk tuchtrecht wordt door een onafhankelijke partij op zich genomen, in samenspraak met een verder in te richten Kamer van Toezicht. In deze Kamer van Toezicht worden alle partijen gelijk vertegenwoordigd. Er wordt eveneens een zetel voorbehouden aan andere relevante stakeholders die kopers, huurders of huiseigenaren vertegenwoordigen. Tevens wordt een relevante partij die de overheid vertegenwoordigt (bijvoorbeeld een ministerie) aangemoedigd om een zetel zonder stemrecht in te nemen in de Kamer van Toezicht.

De Kamer van Toezicht gaat de handelwijze van makelaars, taxateurs en bouwkundig keurders toetsen aan de al bestaande (en nog aan te scherpen) beroeps- en gedragscodes van hun eigen vereniging. Indien deze code wordt geschonden kunnen zij daar individueel voor worden bestraft via het gezamenlijk tuchtrecht. De uitspraak wordt (geanonimiseerd) openbaar gemaakt, erkend en gehandhaafd door de aangesloten partijen.

Het doel is om het tuchtrecht uiteindelijk te laten gelden voor de gehele sector, dus ook voor makelaars, taxateurs, bouwkundige keurders of aan- en verkoopadviseurs die niet zijn aangesloten bij NVM, VBO of Vastgoedpro. Andere belanghebbende organisaties, waaronder tevens belangenorganisaties die de kopende consument vertegenwoordigen, worden dan ook uitgenodigd om zich aan te sluiten. Volgens genoemde brancheverenigingen is een sectorbrede aanpak de enige manier om consumenten echt te beschermen en daarmee het vertrouwen in de beroepsgroep te vergroten.

De vraag is hoe het tuchtrecht toegepast kan worden op partijen die niet aangesloten zijn bij één van de brancheverenigingen. Indien een niet-lid door de tuchtrechter schuldig wordt bevonden aan het overtreden van de regels en codes van de brancheorganisaties, data-uitwisselingssystemen, advertentieplatformen of ander door de overheden gestelde wetten, kan de tuchtrechter beslissen dat de data-uitwisselingssystemen en advertentiemogelijkheden ontoegankelijk gemaakt worden. Dit geldt overigens eveneens voor leden van aangesloten partijen.

Bedenkingen bij gezamenlijk tuchtrecht 

De vraag kan gesteld worden in hoeverre er sprake is van ‘gezamenlijk tuchtrecht’, nu de tuchtrechtbank bestaat uit verschillende kamers per vereniging en de handelwijze van de verschillende partijen getoetst wordt aan de regels en codes van de eigen vereniging. Die kunnen verschillen van de andere aangesloten partijen. Het is zaak om die regels en codes (zo veel mogelijk) gelijk te trekken, uniformiteit na te streven en uiteindelijk de verschillende kamers af te schaffen om tot een echt gezamenlijk tuchtrecht te komen.

Tevens rijst de vraag hoe de niet-leden van de brancheorganisaties aan het gezamenlijk tuchtrecht gehouden kunnen worden. Aangezien makelaar geen beschermde titel is, kan iedereen zich makelaar noemen en onder die titel handelen. Deze beroepsbeoefenaren zijn niet gebonden aan de erecodes en/of regels van de brancheverenigingen. Er is ook geen wettelijke grondslag om niet-leden aan deze regels te onderwerpen. Dat kan alleen indien zij daar vrijwillig mee instemmen en dat zal niet iedereen doen. Tevens is het de vraag in hoeverre de data-uitwisselingssystemen en advertentiemogelijkheden in de praktijk ontoegankelijk gemaakt kunnen worden. Zal Funda daartoe overgaan? De vraag is of het weer invoeren van makelaar als beschermde titel (en een verplicht lidmaatschap bij een branchevereniging) niet een groot deel van de oplossing is. De minister ziet het beschermen van de beroepsgroep makelaars echter niet als een oplossing voor vermeende wanpraktijken in de makelaardij. Het is daarom zaak dat er goed wordt nagedacht over hoe maatregelen (tegen niet-leden) kunnen worden afgedwongen.

Auteurs
Cornélie Arnouts (foto) i.s.m. Maud Heerkens