Werkloosheid daalt nog steeds
Het aantal werklozen is in 2020 zelfs weer afgenomen. Het aantal werkzoekenden neemt ook af blijkt uit de cijfers van het UWV. Tussen maart en augustus 2020 nam het aantal werkzoekenden tijdelijk toe, maar inmiddels is het aantal weer gedaald. Natuurlijk verschilt dit wel per sector en wordt de ene sector (bijvoorbeeld horeca) harder geraakt dan andere sectoren. Toch blijft onderaan de streep de conclusie dat de door iedereen verwachtte ontslaggolf zeker nog niet heeft plaatsgevonden. Ook bij SRK merken we dat het aantal ontslagen op economische gronden nog lang niet het niveau heeft als bij de vorige (banken)crisis (tussen 2008 en 2014).
NOW regeling
Het uitblijven van de ontslaggolf is momenteel goed te verklaren door de steunmaatregelen van de overheid waardoor bedrijven en dus ook banen overeind worden gehouden. In maart 2020 is de eerste NOW-regeling gepresenteerd door de overheid. De NOW-regeling komt werkgevers tegemoet in de loonkosten voor bedrijven die tijdens de corona-crisis een omzetdaling hebben. De NOW regeling is inmiddels diverse malen verlengd en inmiddels is de vijfde versie in werking getreden.
Faillissementen
Dat bedrijven daadwerkelijk profijt hebben van de overheidssteun blijkt wel uit het feit dat in 2020 16% minder bedrijven failliet zijn gegaan ten opzichte van 2019. Veel bedrijven worden overeind gehouden door de overheidssteun. De vraag is echter wel hoe lang bedrijven nog overeind gehouden kunnen worden door de tegemoetkoming van de overheid. Recentelijk verscheen op nu.nl nog een artikel over het aantal horecabedrijven dat op omvallen staat. Uit de cijfers bleek dat driekwart van de horeca-zaken nu al niet meer aan de betalingsverplichtingen kan voldoen. In de horeca zal de omzet na heropening waarschijnlijk snel weer toenemen, maar wat nou als dat moment te laat komt?
Ontslag wegens bedrijfseconomische redenen?
Ondanks dat er (nog) geen sprake is van een ontslaggolf krijgen wij bij SRK wel dagelijks te maken met mensen die hun baan kwijt raken om een zogenaamde bedrijfseconomische reden. Sinds 2015 vinden alle ontslagprocedures wegens economische redenen plaats bij het UWV. Vroeger kon een werkgever kiezen om naar het UWV of de kantonrechter te gaan, maar tegenwoordig oordeelt een kantonrechter alleen nog in hoger beroep over een bedrijfseconomisch ontslag.
Een bedrijfseconomische reden is bijvoorbeeld een slechte financiële situatie of een (gedeeltelijke) bedrijfsbeëindiging. Wat veel mensen niet weten is dat een bedrijfseconomische reden niet automatisch betekent dat een bedrijf verlies moet lijden of dat het zelfs echt (financieel) slecht moet gaan met het bedrijf. Ook een reorganisatie wegens technologische veranderingen (bijvoorbeeld een nieuw computersysteem) of het efficiënter indelen van afdelingen kan tot bedrijfseconomische ontslagen leiden.
Een werkgever mag bij een bedrijfseconomisch ontslag niet zelf de werknemers uitkiezen die voor het ontslag in aanmerking komen. Tenzij er met de vakbonden een andere objectieve selectiemethode wordt afgesproken moet een werkgever het zogenaamde ‘afspiegelingsbeginsel’ toepassen. Er wordt gekeken naar de functie die komt te vervallen en of deze functie uitwisselbaar is met andere functies binnen het bedrijf. Binnen die functie en de andere uitwisselbare functies wordt vervolgens afgespiegeld. Per leeftijdsgroep binnen die functies wordt gekeken naar 5 leeftijdsgroepen. Binnen de leeftijdsgroep komen de werknemers met het kortste dienstverband als eerste voor ontslag in aanmerking. De leeftijdsgroepen zijn: 15 tot 25 jaar, 25 tot 35 jaar, 35 tot 45 jaar, 45 tot 55 jaar en 55 jaar tot AOW-leeftijd.
Een andere manier van reorganiseren bij bedrijfseconomische ontslagen is de zogenaamde ‘stoelendansmethode’. De werkgever laat dan alle functies vervallen en creëert nieuwe functies met nieuwe functieomschrijvingen. Alle werknemers moeten dan vervolgens solliciteren op deze nieuwe functies. Op deze manier heeft de werkgever meer invloed op wie er wel of niet ontslagen moet worden. In de rechtspraak zijn wel beperkingen gesteld aan deze manier van bedrijfseconomisch ontslag. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat de werkgever gaat ‘cherrypicken’ en zo alleen de werknemers ontslaat waar hij niet tevreden over is.
Auteur
Carmen Dumpel, Jurist werk & inkomen bij SRK
