25 juni '25 - U heeft een leuke middag in een escape room gepland en vlak voordat u de speelruimte binnenstapt wordt u gewaarschuwd met de tekst ‘betreden op eigen risico’. Betekent dit dat de eigenaar van de escape room nooit aansprakelijk kan worden gesteld voor schade?
Regels voor een escape room
In feite kan iedereen in Nederland een escape room beginnen. Er geldt geen specifieke wetgeving. Wel moet er uiteraard een omgevingsvergunning zijn en moet aan een aantal algemene regels met betrekking tot de veiligheid worden voldaan, zoals periodieke controle door de brandweer, een calamiteitenplan, duidelijke instructies en voldoende nooduitgangen.
Zorgplicht ondernemer
Veiligheid is dus van groot belang bij escape rooms. Mocht het dan toch mis gaan en loopt u schade aan uw kleding of letselschade op? In principe is de eigenaar aansprakelijk als schade ontstaat door een gebrek aan veiligheid en/of nalatigheid. Denk aan een gladde vloer, of een instabiel spelelement dat omvalt, maar ook aan elektrische onderdelen die slecht onderhouden zijn en schade veroorzaken.
Aansprakelijkheid
Is de eigenaar dan altijd aansprakelijk? Het antwoord is: nee. Er zal geen sprake zijn van aansprakelijkheid als de schade het gevolg is van eigen schuld van een deelnemer. Als iemand zich niet aan de regels houdt (bijv. op elementen klimt, of aan bedrading trekt terwijl dat verboden is) en daardoor letsel oploopt, ligt de verantwoordelijkheid veelal bij die persoon zelf. Vaak maken escape rooms gebruik van een vrijwaringsverklaring waarbij de deelnemer moet tekenen voor het feit dat de escape room niet aansprakelijk is voor schade ontstaan door het niet naleven van instructies, onzorgvuldig of roekeloos gedrag en gebruik van persoonlijke spullen. Daarnaast vallen kleine schrammen of stoten onder de normale risico’s van deelname en niet onder de aansprakelijkheid van de eigenaar.
Kelderluik criteria
Om te kunnen bepalen of de eigenaar van de escape room aansprakelijk is, moet vast komen te staan dat de schade voorkomen had kunnen worden. Had de beheerder vooraf veiligheidsmaatregelen moeten en kunnen nemen?
In 2017 oordeelde de Rechtbank Zeeland-West-Brabant dat de eigenaar van een escape room aansprakelijk was voor de schade van een deelnemer die zijn been brak na een val van een trap. De ruimte was gevuld met rook en felle lichten, waardoor het zicht ernstig werd belemmerd.
Om te beoordelen of er een gevaarlijke situatie was gecreëerd en of die situatie voorkomen had moeten worden, toetste de rechter aan de zogenoemde Kelderluikcriteria:
- De mate van gevaar
Hoe waarschijnlijk is het dat de vereiste onoplettendheid en onvoorzichtigheid niet in acht wordt genomen? - De kans op schade
Hoe groot is de kans dat hierdoor een ongeval ontstaat? - De ernst van de schade
Hoe ernstig kunnen de gevolgen en het letsel zijn? - De mogelijkheid om gevaar te vermijden
Is het moeilijk om veiligheidsmaatregelen te treffen?
Aan de hand van deze criteria stelde de rechtbank dat de eigenaar onvoldoende veiligheidsmaatregelen had getroffen, zoals het aanbrengen van een langere armleuning of het verminderen van de rook, en dus aansprakelijk was voor de schade (ECLI:NL:RBZWB:2017:244).
In een andere zaak oordeelde de Rechtbank Midden-Nederland dat een eigenaar juist niet aansprakelijk was voor hoofdletsel van een deelnemer die zijn hoofd stootte tegen een laaghangende balk in een donkere tunnel. De rechtbank vond dat de situatie onderdeel was van het spel en dat de deelnemer zelf verantwoordelijk was voor het inschatten van de omgeving. De eigenaar van de escape room had niet onrechtmatig gehandeld (ECLI:NL:RBMNE:2019:2914).
Feit of fabel
Hoewel een escape room in haar algemene voorwaarden en/of door middel van een bordje ‘betreden op eigen risico’ kan proberen aansprakelijkheid uit te sluiten, kunnen zij dit dus niet volledig doen. Dus de stelling is een fabel. Bij een consument (dus mensen die de escape room als particulier betreden) wordt het uitsluiten van aansprakelijkheid (exoneratiebeding) strenger beoordeeld. De wet biedt consumenten extra bescherming. Letselschade uitsluiten is vaak niet toegestaan, zeker niet als de escape room nalatig is. De rechter zal altijd de specifieke omstandigheden van het geval en de genomen voorzorgsmaatregelen beoordelen. Als blijkt dat de eigenaar onvoldoende maatregelen heeft genomen om de veiligheid te waarborgen, kan zij aansprakelijk worden gesteld voor de schade.
De meeste escape rooms hebben een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB) die schade en letsel dekt als er aan de verzekeringsvoorwaarden is voldaan.
Auteur
Willem Jonkman, Senior specialist verzekeringstechniek
